Дизельдік қуат жүйесі қозғалтқыш цилиндрлеріне ауа мен отын беру үшін қызмет етеді
Отын жоғары қысыммен белгілі бір сәттерде және қозғалтқыштың жүктемесіне байланысты белгілі мөлшерде беріледі
Ауа беру жүйесі оны шаңнан мұқият тазартады және цилиндрлер арасында таратады. Отынның ауамен араласуы цилиндр ішінде жүреді.
Дизельдік отын туралы ақпарат
Қолдану шарттарына байланысты ГОСТ 305-82 бойынша дизельдік отынның келесі сорттары белгіленеді: L (жазғы), 3 (қысқы) және А (арктикалық). Олардың таңдауы жыл мезгіліне және қолдану аймағындағы климаттық жағдайларға байланысты.
Отын L 0 °C және одан жоғары ауа температурасында қолданылады;
- 3 - қоршаған ауа температурасында - 20 °C және одан жоғары (егер отынның құйылу температурасы - 35 °C жоғары болмаса), - 30 °C және одан жоғары (егер жанармайдың құйылу температурасы жоғары болмаса). - 45 °C);
- A - қоршаған орта температурасында - 50 °C және одан жоғары.
Қысқы отынның құйылу нүктесі оның белгілеуіндегі соңғы санға сәйкес келеді.
Жазғы отын тұтқырырақ болады, нөлден төмен температурада парафинді үлпек түрінде бөледі, ал 10 °C температурада ол өзінің сұйықтығын жоғалтады.
Жазғы дизель отынын белгілеудегі соңғы сан тұтану температурасын сипаттайды.
Отынның құрамындағы күкірт оның коррозиялық қасиеттерін сипаттайды.
Күкірттің мөлшеріне қарай дизельдік отын екі топшаға бөлінеді: күкірттің массалық үлесі 0,2%-дан аспайтын және күкірттің массалық үлесі 0,5%-дан аспайтын (А маркалы отын үшін 0,4%-дан аспайтын)
Осылайша, екінші топшаның отындарында күкірт шамамен екі есе көп.
КамАЗ қозғалтқыштары үшін екі топшаның жанармайын да пайдалануға болады, өйткені олар күкірттің зиянды әсерін азайтатын қоспасы бар мотор майын пайдаланады.
Дизельдік отын белгілеулерінің мысалдарын қарастырайық:
- L-0,2-40 ГОСТ 305-82 - жазғы отын, күкірт мөлшері 0,2% дейін, тұтану температурасы 40 °C;
- Z-0,5 минус 35 ГОСТ 305-82 - қысқы отын, күкірт 0,5% дейін, құю температурасы -35 °С;
- A-0,4 ГОСТ 305-82 - арктикалық отын, күкірт 0,4% дейін.
Дизельдік отынды сипаттайтын маңызды көрсеткіштердің бірі жанғыштық болып табылады.
Цилиндрге айдалған отын бірден жанбайды, бірақ біраз уақыттан кейін тұтану кідіріс кезеңі деп аталады.
Кідіріс неғұрлым ұзағырақ болса, тұтану кезінде жанармай соғұрлым көп жиналады және цилиндрдегі қысым соғұрлым тезірек артады.
Бұл бөлшектерге соққы жүктемелеріне әкеледі және металдық соққылармен бірге жүреді («ауыр» жұмыс).
Дизельді пайдаланудың «қаттылық» дәрежесі отынның тұтану қасиеттеріне байланысты және цетан санымен сипатталады.
Ол неғұрлым үлкен болса, өздігінен тұтану кідірісі соғұрлым қысқа болса, қозғалтқышты іске қосу оңайырақ және оның жұмысы «жұмсақ» болады.
L, 3 және A дизельдік отындарда цетан саны 45-тен кем емес.
Қоспаның түзілуі және отынның жануы
Жұмыс қоспасының түзілуі жану камерасына жанармай дозасы енгізілген сәттен басталады.
Жану камерасы (1.-сурет) поршень түбімен және цилиндр басының ішкі бетімен шектелген.
Мұндай жану камералары бөлінбеген деп аталады.
Камераның негізгі көлемі орталық бөлігінде конус тәрізді шығыңқы (ығыстырғыш) бар поршень түбінің ойығында шоғырланған.
Сығымдау кезінде поршень жоғарғы өлі нүктеге (TDC) жақындаған кезде, цилиндрден ауа жану камерасына күштеп түседі, бұл қозғалыс кезінде қоспаның жақсы қалыптасуына ықпал ететін құйынды ағындарды жасайды.
Отын бүрку басталған кезде бұл камерада 4-4,5 МПа дейін сығылған және қыздырылған (сығудан және камераның ыстық қабырғасынан) 620-700 °C температураға дейін ауа бар.
Отын осындай қысылған ортаға өте алуы үшін ол 24 МПа жоғары қысыммен айдалады.
Бұл жанармайдың жақсы тозаңдануын алуға және оны ауамен жақсы араластыруға мүмкіндік береді.
Дизельді қозғалтқыштың ерекшелігі - жүктемеге қарамастан цилиндрге бірдей ауа мөлшерінің шын мәнінде түсуі.
Төмен жүктеме кезінде цилиндрде артық ауа пайда болады және отын толығымен жанып кетеді.
Жүктеме ұлғайған сайын жанармай мөлшері артады және оның жануы нашарлайды.
Қозғалтқыш жұмысының сипатына тұтану кідіріс кезеңі әсер етеді. Бұл жанармайдың өзіне де, жану камерасындағы температураға және бүрку ілгерілеу бұрышына да байланысты.
Тым үлкен инъекцияның алға жылжу бұрышы тұтану кідіріс кезеңінің ұлғаюына және қозғалтқыштың «қатты» жұмысына әкеледі, өйткені бұл жағдайда инъекцияның басталуы цилиндрдегі салыстырмалы түрде төмен температураларда орын алады.
Кішкене алға бұрыш кеңейту инсульті кезінде жанармайдың жануына ықпал етеді, бұл қозғалтқыштың температуралық жағдайын нашарлатып, оның қызып кетуіне әкеледі.
Бос тұрған КамАЗ қозғалтқышы үшін инжекцияның алға жылжу бұрышы 18° пен -ге дейін. м.т.
Жұмыс істеп тұрған қозғалтқышта иінді біліктің айналу жиілігі артқан сайын қысу жүрісінің соңындағы қысым мен температура артады, сондықтан қоспаның пайда болу және жану шарттары өзгереді.
Жану процесінің ұзақтығы артады және бұл жағдайда бүрку ілгерілеу бұрышын арттырған жөн.
Бұрыш иінді біліктің белгілі бір жылдамдығына жеткенде жоғары қысымды жанармай сорғысына әсер ететін бүрку алдын ала ілінісу арқылы автоматты түрде артады.
КамАЗ дизельдік электр жүйесінің схемасы суретте көрсетілген
Отын төмен қысымды отын сорғысына 7 дөрекі сүзгі 2 арқылы жанармай сору құбырымен жалғанған 1-бакте орналасқан.
Қозғалтқыш жұмыс істеп тұрған кезде сору құбырында вакуум пайда болады, соның нәтижесінде отын дөрекі сүзгіден 2 өтіп, үлкен ілулі бөлшектерден тазартылады және сорғыға 7 түседі, одан төмен қысымда , жанармай құбыры 9 жұқа сүзгіге 17 беріледі.
Кейіннен тазартылған отын жоғары қысымды отын сорғысына 10 беріледі, оның арналарынан отынның бір бөлігі инжекторларға 5 айдалады және олар арқылы цилиндрлерге айдалады.
Отынның басқа бөлігі айналма клапан арқылы резервуарға жіберіледі.
Айналмалы клапанның жұмысына байланысты сорғы арналарында үнемі 50-110 кПа қысым сақталады.
Отын жүйесінде қалған ауаны кетіру үшін жұқа сүзгі 17 осы жүйедегі барлық басқа құрылғылардың үстінде орналасқан және саптама клапанымен жабдықталған, ол арқылы ауа жанармайдың бір бөлігімен бірге жанармай құбыры 18 арқылы отын құбырына шығарылады. резервуар.
Бірдей жанармай құбыры арқылы жоғары қысымды сорғы 10 отын резервуарға ағызылады, ол айналма клапан мен отын желісі 16 арқылы сүзгідегі фитингке беріледі.
4 және 14 жанармай желілері инжектор бөліктері арасында ағып кеткен жанармайды резервуарға төгуге қызмет етеді.
Жоғары қысымды сорғы қозғалтқыштың иінді білігінен айналу жылдамдығы өзгерген кезде жанармай бүрку уақытын автоматты түрде өзгертетін бүрку алдын ала ілінісу арқылы қозғалады.
Жоғары қысымды жанармай сорғысы арқылы цилиндрлерге берілетін отын мөлшерін реттеуші орнатады, ол жүргізуші орнатқан иінді біліктің айналу жиілігін автоматты түрде сақтайды.
Қол отын сорғысы 8 қозғалтқыш жұмыс істемей тұрғанда төмен қысымды желіні отынмен толтыру үшін қолданылады.
12 жанармай құбыры төмен қысымды желіге қосылған, ол арқылы электр алау құрылғысы арқылы суық қозғалтқышты іске қосу кезінде ашық электромагниттік клапан 11 арқылы жанармай тығындарына 13 беріледі.
Отын жабдығы
КамАЗ көліктерінде қолданылатын жанармай цистерналарының сыйымдылығы 250 және 170 литр.
Цистерналар кронштейндерге орнатылып, қысқыштармен бекітіледі. Тірек кронштейндер жақтаудың бүйірлік элементтеріне бұрандалармен бекітілген.
Жанармай багы корпустан, толтырғыш мойыннан және торлы сүзгісі бар тартылатын құбырдан тұрады.
Толтырғыштың мойны бу-ауа клапаны бар қақпақпен жабылады және резеңке тығыздағышпен тығыздалған.
Бактың ішкі беті коррозиядан қорғау үшін қорғалған
Отынның араластырылуын азайту және резервуардың қаттылығын арттыру үшін оның ішінде тесіктері бар тік қалқалар дәнекерленген.
Бактың жоғарғы бөлігінде жанармай деңгейінің индикаторы үшін реостат сенсоры және қозғалтқыш инжекторларынан артық отын ағызылатын түтік бар.
Оның қасында тордың төменгі жағында аяқталатын қабылдау түтігі орнатылған жанармай алдын ала сүзгісі бар.
Екі жанармай цистернасы бар КамАЗ-4310 көліктерінде сол бактың қабылдау құбырына тарату клапаны орнатылған.
Бірдей клапан жоғары қысымды сорғыда пайдаланылмаған артық отын ағызылатын түтікке орнатылған.
